Bruxisme, zoals tandenknarsen officieel genoemd wordt, is onder te verdelen in twee soorten: waakbruxisme en slaapbruxisme. Waakbruxisme is wanneer je overdag met veel kracht de kaken op elkaar klemt, slaapbruxisme is wanneer je last hebt van tandenknarsen tijdens het slapen, waarbij de kaken met kracht over elkaar schuiven. Eigenlijk heeft iedereen op een bepaald moment in zijn leven wel eens last van bruxisme en het komt dus ook vrij vaak voor. Het wordt pas een probleem als het langdurig en regelmatig gebeurt. Dat zorgt voor een behoorlijke beschadiging van het gebit, met allerlei klachten tot gevolg.
Hoe vaak komt tandenknarsen in de slaap voor?
Volgens de internationale classificatie van slaapstoornissen (ICDS) knarst 85 tot 90 procent van de bevolking wel eens met zijn of haar tanden. Hiervan ontwikkelt slechts vijf procent een klinische aandoening.[2] Sommige onderzoeken tonen aan dat waakbruxisme (kaakklemmen overdag) vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Mannen hebben wel net zoveel last van tandenknarsen in de slaap als vrouwen.[3] Een systematische studie uit 2013 concludeerde dat overdag kaakklemmen bij 22,1 tot 31 procent van de bevolking voorkomt. Tandenknarsen in de slaap komt bij 9,7 tot 15,9 procent van de bevolking voor. Dat komt neer op een totale prevalentie van 9,7 tot 31 procent.[4] Tandenknarsen in de slaap komt dus minder vaak voor dan waakbruxisme; minder dan 16 procent van de bevolking heeft last van deze slaapstoornis.
Risicogroepen tandenknarsen
Zoals de meeste slaapstoornissen is stress de meest voorkomende oorzaak van bruxisme. Het kan spanning zijn door bijvoorbeeld boosheid, nervositeit of angst. Rokers hebben extra vaak last van tandenknarsen. Ook een hoge alcohol- en cafeïneconsumptie kan een verergering van de symptomen van tandenknarsen tot gevolg hebben. Tandenknarsen komt het vaakst voor tussen het 19de en 44de levensjaar, daarna neemt de prevalentie ieder jaar af. Bepaalde antidepressiva maken kwetsbaar voor bruxisme: bespreek het probleem in dit geval eerst met je huisarts en stop nooit zomaar met het innemen van voorgeschreven medicatie.
Kan je knarsetanden in de slaap afleren?
Tandenknarsen is een erg hardnekkige slaapstoornis, omdat de oorzaak ervan vaak niet helemaal duidelijk is. Dat komt, omdat tandenknarsen in je slaap onbewust gebeurt en je daar dus weinig tot geen controle over hebt. Het is bekend dat stress een bepalende factor is bij het ontwikkelen van bruxisme en dat bepaalde middelen de symptomen van knarsetanden kunnen verergeren. Bovendien is de stoornis gedeeltelijk erfelijk bepaald wat het nog onwaarschijnlijker maakt om volledig te stoppen met knarsetanden. Het is gelukkig wel mogelijk om de schade zoveel mogelijk te beperken en de intensiteit van de klachten te verminderen. Tandenknarsen afleren kan dus helaas niet, maar je kan er wel dicht bij in de buurt komen. Met hulp van ons, je huisarts en je tandarts kom je een heel eind.
Bruxisme verhelpen: de eerste stappen
Het verminderen van bruxisme begint bij jezelf. Er zijn verschillende mogelijkheden om stress te doen verminderen. Door voor het slapen gaan de hoeveelheid stress aan te pakken, verminder je het tandenknarsen in de slaap. Door de hoeveelheid stress die je ervaart voor het slapengaan aan te pakken, verminder je automatisch hoeveel je tandenknarst in je slaap. Ook stoppen met roken en minder koffie drinken hebben naar alle een vermindering van de symptomen als resultaat. Ook ontspanningstechnieken zijn aan te raden. Meditatie is een bewezen manier om je stresslevel te verlagen wat helpt tegen knarsetanden. In het kort op een rijtje:
- Stoppen met roken
- Minder koffiedrinken of ermee stoppen
- Minder alcohol nemen of ermee stoppen
- Mediteren voor het slapen
Het verminderen van de stress die je ervaart, is niet alleen goed tegen het tandenknarsen. Het werkt natuurlijk ook bevorderend voor je algehele gezondheid. Je bent vrolijk, hebt meer geduld en slaapt beter. Dit zorgt uiteindelijk voor meer energie, waardoor je meer puf hebt.
Bruxisme verhelpen met hulp van een dokter
Terwijl je er zelf alles aan doet om tandenknarsen aan te pakken, kan je een afspraak maken met je huis- en tandarts. Je huisarts kan je, als hij dat nodig vindt, doorsturen naar een specialist. Dit kan een psycholoog zijn om bijvoorbeeld bepaalde angsten mee te overwinnen of om trauma’s mee te verwerken. De psycholoog adviseert een fysiotherapeut bij spierspanningen, de tandarts verhelpt verdere schade aan het gebit door het aanmeten van een speciaal bitje tegen tandenknarsen. Dit opbeetplaatje beschermt je gebit in de nacht tegen zichzelf. In het ergste geval verwijst de tandarts je door naar een kaakchirurg voor een botoxbehandeling. De kaakchirurg injecteert dan botox in je kaakspieren, waardoor de spanning en dus het tandenknarsen vermindert.